Các bạn nhỏ ơi, trừ số thập phân cũng "dễ như ăn kẹo" vậy! Nó y hệt như phép trừ số tự nhiên mà chúng ta đã quá quen thuộc, chỉ cần chúng ta chú ý đến bạn dấu phẩy (,) một chút thôi.
Tưởng tượng bạn có một thanh sô-cô-la dài 25,5 cm. Bạn ăn hết một miếng dài 5,5 cm. Hỏi thanh sô-cô-la còn lại dài bao nhiêu?
$$25,5 - 5,5 = 20 \text{ (cm)}$$
Chúng ta vừa thực hiện phép trừ số thập phân đó! Quy tắc VÀNG mà bạn cần nhớ là:
"Đặt tính thẳng cột, dấu phẩy thẳng hàng!"
Muốn trừ hai số thập phân, ta làm như sau:
Lưu ý cực kỳ quan trọng: Nếu số chữ số ở phần thập phân của số bị trừ ít hơn số chữ số ở phần thập phân của số trừ, ta có thể viết thêm một số thích hợp chữ số 0 vào bên phải phần thập phân của số bị trừ, rồi trừ như bình thường.
Thực hiện phép tính: $$48,75 - 12,34$$
Trừ như bình thường từ phải sang trái rồi hạ dấu phẩy xuống. Xong!
Thực hiện phép tính: $$15,9 - 8,45$$
Ta thấy 15,9 chỉ có 1 chữ số ở phần thập phân, còn 8,45 có tới 2. Ta phải thêm số 0 vào sau số 9 để thành 15,90. Bây giờ thì trừ thôi! (Nhớ mượn nhé: 0 không trừ được 5, mượn 1 thành 10...)
Thực hiện phép tính: $$20 - 4,75$$
Số 20 "giấu" dấu phẩy và các số 0 đi đó! Ta phải "triệu hồi" chúng ra: $$20 = 20,00$$. Sau đó thực hiện phép trừ có nhớ "liên hoàn" là xong!
Đây là lỗi sai cơ bản và nguy hiểm nhất, giống hệt như phép cộng!
Hay mắc phải: Khi tính $$9,1 - 2,34$$, thấy ở trên không có gì nên hạ luôn số 4 xuống.
Sự thật là: Phải viết $$9,1$$ thành $$9,10$$ rồi mới trừ. $$0$$ không trừ được $$4$$, phải mượn 1 thành $$10 - 4 = 6$$.
✅ Sửa lại cho đúng: $$9,10 - 2,34 = 6,76$$
Khi mượn 1 ở hàng bên trái, các bạn nhỏ hay quên trừ 1 vào số đã cho mượn ở bước tiếp theo, làm cho kết quả bị sai.
Bài 1: Đặt tính rồi tính:
a) $$72,54 - 38,49$$
b) $$60 - 9,34$$
a) $$72,54 - 38,49 = 34,05$$
b) $$60 - 9,34 = 50,66$$
Bài 2: Một sợi dây dài 8,75m. Người ta cắt đi một đoạn dài 2,25m. Hỏi sợi dây còn lại dài bao nhiêu mét?
$$8,75 - 2,25 = 6,5$$ (m)
Đáp số: 6,5 mét.
Bài 1: Tìm $$x$$, biết:
$$x + 4,5 = 12,8$$
Muốn tìm số hạng chưa biết, ta lấy tổng trừ đi số hạng đã biết.
$$x = 12,8 - 4,5$$
$$x = 8,3$$
Bài 2: Tìm một số, biết rằng nếu lấy số đó trừ đi 3,75 rồi cộng với 1,2 thì được 8.
Gọi số cần tìm là $$x$$.
Ta có: $$(x - 3,75) + 1,2 = 8$$
$$x - 3,75 = 8 - 1,2$$
$$x - 3,75 = 6,8$$
$$x = 6,8 + 3,75$$
$$x = 10,55$$
Đáp số: Số đó là 10,55.
Bài 3: Thùng thứ nhất có 20,5 lít dầu. Thùng thứ hai có ít hơn thùng thứ nhất 3,8 lít dầu. Hỏi cả hai thùng có bao nhiêu lít dầu?
Số lít dầu ở thùng thứ hai là:
$$20,5 - 3,8 = 16,7$$ (lít)
Tổng số lít dầu ở cả hai thùng là:
$$20,5 + 16,7 = 37,2$$ (lít)
Đáp số: 37,2 lít dầu.